İlk Defa Yayınlanan Belgelerle Mustafa Kemal Paşa ve 16’ncı Kolordu Komutanlığı (1915-1917)

Kitap Hakkında

TAKDİM

Atatürk Araştırma Merkezi Başkanlığı; Anayasamızın 134’üncü maddesi uyarınca, 1983 yılında Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu çatısı altında kurulmuştur. ATAM kurulduğu günden itibaren mevzuatla verilen görev ve sorumluluklar çerçevesinde, yurt içi ve yurt dışındaki paydaşlarla iş birliği içinde veya tek başına yayın, bilimsel etkinlikler ve projeler gerçekleştirmektedir. Merkezimiz çalışma alanlarıyla ilgili yüksek lisans ve doktora öğrencilerine araştırma bursları sağlamakta, seçkin ihtisas kütüphanesiyle araştırmacılara hizmet sunmaktadır. Mustafa Kemal Atatürk, Millî Mücadele ve Türkiye Cumhuriyeti tarihine dair konularda alanlarında önde gelen bilim insanları ve araştırmacılarla çalışan ATAM ürettiği bilimsel çıktılar ile geçmiş ve gelecek arasında bir köprü kurmakta ve aynı zamanda akademik bir kurum olarak strateji enstitüsü misyonunu da ifa etmektedir.

Atatürk Araştırma Merkezi Başkanlığı, 600’ün üzerinde basılı ve elektronik yayınıyla uluslararası yayınevi niteliğine sahiptir. Bu yayınlar arasında yabancı dillerdeki eserler de yer almakta; ayrıca altı ayda bir nitelikli indekslerde taranan süreli dergi yayımlanmaktadır. ATAM yayınlarına, e-mağazamız ve resmî web sitemiz aracılığıyla erişilebilmektedir. Teknolojik gelişmelere paralel olarak Atatürk Ansiklopedisi, Türk Dünyası Ansiklopedisi ve “Atatürk Ansiklopedisi ve Türk Dünyası Mobil Uygulaması” internet ortamında hizmete sunulmuştur. Akademik ilkelerle hazırlanan bu ansiklopedilere 12 milyonun üzerinde erişim sağlanmıştır.

ATAM'ın etkinlikleri arasında özellikle Milli Mücadele'ye yönelik gerçekleştirilen faaliyetler büyük önem arz etmektedir. Bu kapsamda, 2019 yılında “Millî Mücadele’nin 100. Yılı: Mustafa Kemal Paşa’nın Anadolu’ya Geçişi ve Kongreler” başlığıyla düzenlenen sempozyum dikkate değer bir örnek teşkil etmektedir. Söz konusu sempozyumda sunulan bildiriler ayrıca e-kitap formatında yayımlanmıştır. Gururla ifade edilmelidir ki bu minvalde yayımlanan yüzlerce eser ve yürütülen çok sayıda bilimsel faaliyet bulunmaktadır. Atatürk Araştırma Merkezi Başkanlığı; gerçekleştirdiği bilimsel çalışmaların çıktılarının gelecek kuşaklara aktarılması, Cumhuriyet tarihi yazımına katkı sağlanması ve kamu kurumlarının strateji geliştirme süreçlerinde rehberlik edilmesi hususunda öncü bir kurum olma misyonunu sürdürmektedir.

Elinizdeki eser, Birinci Dünya Savaşı sırasında Çanakkale Cephesi kara muharebeleri esnasında kurulan ve daha sonra Kafkas Cephesi’nde görevlendirilen 2’nci Ordu Komutanlığı’na bağlı 16’ncı Kolordu Komutanlığı’nın kuruluşundan lağvedilmesine kadar geçen süredeki görev ve faaliyetlerini incelemektedir. Bu birliğin; Türkiye Cumhuriyeti’nin kurucusu Mustafa Kemal Atatürk’ün emir ve komutası altında bulunması, savaşın kritik safhalarında önemli görevler üstlenmesi, Rus kuvvetlerini Bitlis, Muş ve Çapakçur Cephelerinde geri püskürterek Akdeniz’e inmelerini engellemesi, konuyu tarihimiz açısından özel bir yere taşımaktadır. Bilindiği üzere Mustafa Kemal Atatürk 19 Ağustos 1915-18 Aralık 1916 tarihleri arasında, 16’ncı Kolordu Komutanlığı emrindeki askerlerle birlikte son derece zor koşullar altında kahramanca görev yapmıştır.

Atatürk Araştırma Merkezi Başkanlığı olarak bu çalışmada, 16’ncı Kolordu Komutanlığı tüm yönleriyle ele alınmış; Mustafa Kemal Paşa’nın Kafkas Cephesi’nde yürüttüğü muharebelerde bugüne kadar gözden kaçmış veya hiç bilinmeyen bilgilerin ortaya çıkarılması amaçlanmıştır. Bu eserde yer alan bilgi, belge, fotoğraf ve planların bir kısmı ilk defa yayımlanmış olması ile özgün bir nitelik kazanmaktadır. Eserin yeni akademik çalışmaları teşvik etmesini temenni ederiz. Bu vesileyle başta Gazi Mustafa Kemal Atatürk olmak üzere, Türk Cumhuriyeti’nin kuruluşuna ve gelişimine katkı sağlayan tüm kahramanlarımızı, şehitlerimizi ve gazilerimizi minnet ve saygıyla anıyoruz. Eseri hazırlayan Dr. Oral Ateş’e, kitabın inceleyicilerine, Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Başkanı Prof. Dr. Derya Örs’e; Yüksek Kurum Uzmanı Murat Alper Parlak’a, idari personele teşekkür eder, bu eserin tarih meraklıları ve akademik camia için değerli bir kaynak olmasını dileriz.

Prof. Dr. Ahmet KILINÇ

Atatürk Araştırma Merkezi Başkanı

Künye