Çanakkale Savaşları Bibliyografyası

Özet

Çanakkale Muharebeleri, Birinci Dünya Savaşı’nın önemli cephelerinden biri olması ve savaşın kaderinde oynadığı rol, askerî ve siyasî sonuçları,
savaş stratejisi ve askerlik bilimi açısından önemi, muharip ülkelerin çeşitliliği, yol açtığı beşerî sermaye kayıpları ve tarihin ulusal kimlik inşasındaki
fonksiyonu dolayısıyla uluslararası bir ilgiye mazhar olmuş ve çok sayıda
araştırmaya, şiir ve romana, film ve belgesellere konu olmuştur. Nitekim,
Çanakkale Savaşları yalnızca savaşın tarafları arasında değil, savaşa taraf olmayan ülkelerde de büyük yankı uyandırmış, hakkında Danimarka, Hollanda, İsveç, Finlandiya ve hatta Brezilya’da monografiler yayınlanmıştır. Bu
nedenle araştırmacıların önünde Çanakkale Muharebeleri konusunda çeşitli
ülkelerde yayınlanmış hatırat, günlük ve mektuplar, resmi harp tarihleri, belge ve raporlar ve araştırma eserlerden oluşan geniş bir uluslararası literatür
birikmiş durumdadır. Bu çalışmanın başlıca hedefi de, Çanakkale Muharebeleri ile ilgili olarak Türkiye’de ve yurt dışında yapılmış çalışmaları bir arada
sunmak ve yapılacak bilimsel çalışmalara katkı sağlamaktır.
Çanakkale Muharebeleri Türk tarihinin önemli olaylarından biridir ve
Türk tarih yazıcılığının ilgi gösterdiği konuların başında gelmektedir. Bu durum, askerî ve akademik bir araştırma konusu olmasının ötesinde Çanakkale
Savaşları’nın kolektif hafızadaki yerinin ve bıraktığı toplumsal izlerin bir sonucudur. Nitekim Çanakkale Muharebeleri yakılan türküleri, hikâyeleri,
menkıbeleri, efsaneleri ve hamâset edebiyatı ile popüler kültürde canlılığını
muhafaza etmiş; vatan savunmasının, fedakârlığın, kahramanlığın ve şehitliğin timsali olmuştur. Çanakkale Savaşları aynı zamanda Mustafa Kemal Atatürk’ün askeri dehasının ön plana çıkmasını ve Anafartalar Kahramanı olarak
tanınmasını sağlamıştır. Bu sebeple üzerinden yaklaşık bir asır geçmiş olmasına rağmen gerek akademik, gerekse popüler tarih yazıcılığımızın Çanakkale Savaşları’na olan ilgisi azalmamıştır. Bilakis 1990’lardan bu yana büyük bir yayın artışı olduğu görülmektedir. Buna karşılık, Çanakkale Savaşları ile ilgili olarak Osmanlı Devleti’nin I. Dünya Savaşı’na girişi ve Çanakkale cephesinin açılma sebepleri, Osmanlı ordusunun genel durumu, teçhizat - donatım ve iaşe, savaşın sevk ve idaresi, İtilaf güçlerinin durumu, askerî ve stratejik başarı ve başarısızlıklar, Çanakkale zaferinde Alman askeri yardımı ve Alman subayların rolü, Çanakkale Savaşları’nın sonuçları, şehit sayısı, kayıplar vs. konularda tartışmalar ve spekülasyonlar halen devam etmektedir.

Künye