Musul Meselesi Askeri Yönden Çözüm Arayışları (1922-1925)

Kitap Hakkında

TAKDİM

Mustafa Kemal Atatürk, Millî Mücadele ve Türkiye Cumhuriyeti tarihi üzerine bilimsel araştırmalarda bulunan Atatürk Araştırma Merkezi Başkanlığı (ATAM), Anayasa’nın 134. maddesi gereğince 1983 yılında Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu bünyesinde kurulmuştur. Atatürk Araştırma Merkezi Başkanlığı kendisine mevzuatla verilen görev ve sorumluluklar doğrultusunda, başta Türkçe olmak üzere farklı dillerde monografik eserler ve seçkin indekslerde taranan ATAM Dergisi ile iki çevrim içi ansiklopediyi yayımlamakta, ulusal ve uluslararası sempozyumlar, kongreler, paneller, konferanslar, çalıştaylar düzenlemekte, bilimsel projelere ve öğrencilere destek vermekte, yurt içi ve yurt dışındaki kurum ve alanında yetkin araştırmacılar ile iş birliği yaparak bilimsel çalışmalar yürütmektedir. Bu çerçevede kuruluşundan bu yana sürdürdüğü bilimsel faaliyetlerle, geçmişi geleceğe bağlayan akademik bir köprü olma görevine devam etmektedir.

ATAM, hem Cumhuriyet tarihi hem de Türk topluluklarının olduğu bölgeler ile ilgili akademik incelemeler yapagelmektedir. Türk Dünyası Ansiklopedisi’nde yer alan Kerkük maddesi, ATAM Dergisi’nde yer alan doğrudan Musul ile ilgili nadide makaleler örnek kabilinden sayılabilir. Jeopolitik konumu ve doğal kaynakları ile ön plana çıkan Musul yüzyıllarca Türk soylu halklara ev sahipliği yapmıştır. Selçuklular ve Osmanlı Devleti dönemlerinde önemli bir yurt parçası haline gelmiş, bu medeniyetlere ait izleri taşımıştır. Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluşunda temel bir belge niteliği taşıyan Misak-ı Millî sınırlarımız içinde de yer almıştır. Dönemin askerî-siyasi koşulları ve 1920’lerin başından itibaren yükselen Batı’nın emperyalist politikaları karşısında Türkiye Büyük Millet Meclisi Hükûmeti ve genç Türkiye Cumhuriyeti’nin Musul’u geri alma çabaları sonuçsuz kalmış ve Musul meselesi uluslararası bir platforma taşınmıştır.

Tarihî bağlar, stratejik konum ve demografik yapısı ile Musul, Türk dış politikasını uzun yıllar boyunca etkilemiş ve Türkiye’nin başta Irak, İngiltere olmak üzere diğer ülkelerle ilişkilerini ve bölgesel rolünü şekillendirmiştir. Elinizdeki eser, Musul meselesinin tarihsel arka planını ve Musul topraklarının kaybının önüne geçmek adına 1922-1925 yılları arasında sürdürülen askerî çözüm arayışlarını incelemektedir.

Atatürk Araştırma Merkezi Başkanlığı olarak, bu eserin Üçüncü Baskısı’nın günümüzde bölgede hâlâ devam eden istikrarsızlıkların geçmişten dersler alınarak daha iyi anlaşılmasına ve bölgesel etkin bir aktör olan Türkiye Cumhuriyeti’nin gelecekteki dış politikasının oluşturulmasına akademik bir katkı sunmasını temenni ederiz. Eseri hazırlayan Zekeriya Türkmen’e, kitabın inceleyicisine, Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Başkanı BE Prof. Dr. Derya Örs’e, kitabın yeniden yayına hazırlanmasında görevli Yüksek Kurum Uzmanı Duygu Türker Çelik ve idari personele teşekkür eder; bu eserin, tarih severler ve akademik camia için faydalı bir kaynak olmasını dileriz.

Prof. Dr. Ahmet KILINÇ

Atatürk Araştırma Merkezi Başkanı