İsmet İnönü Lozan Barış Konferansı

Kitap Hakkında

TAKDİM

Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu’na bağlı Atatürk Araştırma Merkezi (ATAM), 1983 yılında, Anayasa’nın 134. maddesi uyarınca kurulmuş olup, Mustafa Kemal Atatürk, Millî Mücadele ve Türkiye Cumhuriyeti tarihine dair bilimsel çalışmaları yürütmekle görevlidir. Yurt içi ve yurt dışındaki paydaşlarıyla iş birliği içinde, monografik eserler, seçkin indekslerde taranan ATAM Dergisi, sempozyumlar, Atatürk ve Türk Dünyası konulu çevirim içi ansiklopediler, konferanslar, paneller, kongreler ve projeler üreterek tarih bilincini güçlendirmeyi hedefler. ATAM, geçmişin mirasını geleceğe taşıyan akademik bir köprü olarak, alanında yetkin araştırmacılarla Türkiye Cumhuriyeti tarihinin dönüm noktalarını aydınlatmayı sürdürmektedir.

ATAM, Lozan Barış Konferansı’nı aydınlatmak için “İstiklal Savaşı ve Lozan”, “Savaşa Son Veren Antlaşmalar” ve “100. Yılında Lozan Barış Antlaşması” gibi yayınlar üretmiş, 2013 yılında “90. Yılında Lozan ve Türkiye Cumhuriyeti Uluslararası Sempozyumu” ve 2023’te “100. Yılında Lozan Barış Antlaşması” paneli ve uluslararası sempozyumlarını düzenlemiştir. Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi’nde Lozan’a dair makaleler yayımlamış, İnönü Vakfı ile iş birliği yaparak İsmet İnönü’nün diplomatik mirasını belgelemiştir. Bu çalışmalar, ATAM’ın Lozan’ın tarihî, hukukî, siyasî önemini akademik camia ve kamuoyuna sunduğunu göstermektedir.

Lozan Barış Konferansı, 20 Kasım 1922-24 Temmuz 1923 tarihleri arasında İsviçre’nin Lozan şehrinde gerçekleşmiş, Millî Mücadele’nin diplomatik zaferini taçlandıran bir dönüm noktasıdır. İsmet İnönü’nün liderliğindeki Türk heyeti, İngiltere, Fransa, İtalya gibi emperyalist güçlere karşı kararlı bir mücadele vermiş; kapitülasyonların kaldırılması, ulusal sınırların tanınması gibi tarihî öneme sahip kazanımlar elde etmiştir. Konferans, iki evrede yürütülmüş, kesintilere rağmen Türk heyetinin stratejik duruşuyla başarıyla sonuçlanmıştır.

Lozan Antlaşması, Türkiye Cumhuriyeti'nin uluslararası alanda tanınmasını sağlayan ve sınırlarını resmen belirleyen bir tapu tescil belgesi niteliğindedir. Sevr Antlaşması’nın utanç belgesini yırtarak Türk milletinin bağımsızlığını ve eşitliğini dünyaya kabul ettiren bu antlaşma, ulusal direnişin diplomatik zaferidir. Atatürk’ün önderliğinde başlayan Millî Mücadele’nin ruhunu taşıyan Lozan, modern Türkiye’nin siyasî, hukukî ve ekonomik bağımsızlığını tescil etmiştir.

İlk kez 2003'te yayımlanan ve 2010'da ikinci baskısı yapılan İsmet İnönü: Lozan Barış Konferansı Konuşma, Demeç, Makale, Mesaj, Anı ve Söyleşileri eseri, üçüncü baskısıyla okurlarıyla buluşuyor. İsmet İnönü’nün konferans sürecindeki konuşmalarını, mesajlarını ve anılarını kronolojik bir düzenle sunan bu derleme, Lozan’ın tarihî, hukukî, siyasî ve tarihsel önemini vurgulamaktadır. Eser, okuyucularından gördüğü ilgiye cevap vermek ve Türkiye’nin tarihsel mirasına olan bağlılığı güçlendirmek amacıyla yeniden yayımlanmıştır. İnönü Vakfı’nın ve İlhan Turan’ın titiz çalışmasıyla hazırlanan eser, Türkiye’nin diplomatik zaferini belgeliyor.

Atatürk Araştırma Merkezi olarak, Lozan Barış Konferansı’nın tarihsel mirasını gün ışığına çıkaran bu tekrar basımın, akademik camia ve tarih, hukuk ve siyaset meraklıları için kıymetli bir kaynak olacağına inanıyoruz. İsmet İnönü’yü saygıyla anmayı bir borç biliyor ve bu vesileyle başta Gazi Mustafa Kemal Atatürk olmak üzere, Türk Cumhuriyeti’nin kuruluşuna ve gelişimine katkı sağlayan bütün kahramanlarımızı, şehitlerimizi ve gazilerimizi minnet ve saygıyla anıyorum. Eseri titizlikle hazırlayan İlhan Turan’a, İnönü Vakfı’na ve İnönü Vakfı Başkanı Özden Toker’e, yayına katkıda bulunan akademisyenlere, Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Başkanı Prof. Dr. Derya Örs’e ve bu baskıda emeği geçen Yüksek Kurum Uzmanı Ömer Orhan’a, emeği geçen idari personele teşekkür ederiz. Bu çalışmanın, Lozan’ın diplomatik zaferini yeni nesillere aktararak akademik çalışmalara ilham vermesini ve kamuoyunun tarih bilincini güçlendirmesini temenni ederim.

Prof. Dr. Ahmet KILINÇ

Atatürk Araştırma Merkezi Başkanı