Cumhuriyet’in İlk Anayasası: 1924 Anayasası’nın 100. Yılı Paneli

“Cumhuriyet’in İlk Anayasası: 1924 Anayasası’nın 100. Yılı Paneli” 26 Nisan 2024 tarihinde Atatürk Araştırma Merkezi ve Bilkent Üniversitesi işbirliği Bilkent Üniversitesi’nde düzenlenmiştir. Panelde 8 konuşmacı yer almış olup, panele yurtiçinden 15 katılımcı ve yaklaşık 100 izleyici katılım sağlamıştır. Panel 1924 Anayasasının anayasa trihimideki yeri ve hukuksal özelliklerinin derinlemesine analizine odaklanmıştır. Anayasalar laboratuvar ortamında yapılmazlar. İçinden çıktıkları toplumun siyasal ve sosyal dinamiklieri ve tarihsel koşullar ile yoğrulurlar. Toplumların temel siyasal tercihlerini belirtirken, yapıldıkları zamanın özelliklerini de yansıtırlar. Bu bakımdan Cumhuriyetin ilanından çok kısa bir süre sonra yapılan ve otuz altı yıl yürülükte kalan 1924 Anayasası üzerindeki akademik tartışma, Türkiye Cumhuriyetinin kuruluş ve pekişme öyküsünün hukuksal düzeydeki bir yansıması olarak görülebilir. İki oturum halinde gerçekleşen panelin öğleden önceki oturumunda dört konuşmacı 1924 Anayasasını farklı perpsektiflerden ele almış ve hem geçmişi anlama hem de Anayasanın bugüne teşmil eden yönlerini sorgulama imkânı yaratılmıştır. Konuşmacılar, mali hukuk düzenlemelerinin anayasal düzene etkisi, 1924 Anayasasının çizdiği hukuksal çerçevenin Türk devrimindeki rolü, benzer yıllarda savaş sonrası kurulan başka cumhuriyetlerde kıyaslandığında 1924 Anayasasının irdelenmesi ve 1924 Anayasasının ortaya çıkmasındaki etmenlerden hareketle anayasa yapma gücü üzerindeki tartışmaların günümüze sarkan boyutları ile ilgili analizler yapılmıştır. Bunların her biri yüz yaşındaki Anayasamızın yeniden gözden geçirmek ve hukukumuzdaki gerçek etkisini sorgulamak için mükemmel bir entellektüel kapı aralamıştır.