Atatürk Araştırma Merkezi Başkanlığı 4 Yeni Eser Yayımladı
26 Haziran 2023
Atatürk Döneminde Siyasi Karikatür
Yasin KAYIŞ tarafından kaleme alınan Atatürk Döneminde Siyasi Karikatür adlı eser, Atatürk Araştırma Merkezi Başkanlığı yayınları arasındaki yerini aldı.
Karikatür kimine göre çizgiyle tutulmuş günlük tarih, kimine göre de söylenmeyeni söyleyebilen bir sanattır. Basın ve yayının gelişmesine paralel olarak siyasi gelişmelere çok hızlı tepki verebilmiş, siyasi gelişmelerden de çok hızlı etkilenmiştir. Sıcağı sıcağına çizilen karikatürler o günün okuyucusuna mizahi bir yorum sunarken tarihî süreçte de birer belgeye dönüşmüştür.
Bu çalışmada hem çağdaş Türkiye tarihinin çok önemli bir dönüm noktası olan Atatürk Dönemi’ne karikatürcülerin gözünden bakılmış hem de söz konusu dönemdeki siyasi gelişmelerle karikatür sanatı arasındaki etkileşim incelenmiştir. Ayrıca iki savaş arası dönemdeki uluslararası atmosfer ve olaylar ile Türk dış politikası, mizah yayınları ve karikatürcülerin yorumlarıyla ele alınmıştır.
TBMM’nin Açılışının 100. Yılı: Osmanlı’dan Cumhuriyet’e Türkiye’de Demokrasi Uluslararası Sempozyumu
Birçok ulusun tarihinde uzun bir geçmişe sahip olan demokrasi düşüncesi ve uygulamasının Türkiye’de de yaklaşık 200 yıllık bir tarihî gelişim süreci vardır. Osmanlı Devleti’nde 1808’de Sened-i İttifak ile başladığı kabul edilen ve 1876 yılında Kanun-i Esasi’nin ilanı ile gelişen, 1908 İkinci Meşrutiyet sonrasında hem siyasal hem de toplumsal-kültürel anlamda demokratik çoğulculuğun başlamasına denk gelen süreç Millî Mücadele ve ardından Cumhuriyet’in kurulması sonrasında da devam etmiştir.
Bu süreçte Ankara’da Büyük Millet Meclisinin açılışı yakın Türk tarihinin en önemli olaylarından biridir. Türkiye Cumhuriyeti’nin özünü oluşturan millî egemenlik, halk yönetimi, TBMM’nin üstün konumu gibi temel kamu hukuku ilkeleri Büyük Millet Meclisiyle birlikte uygulama alanı bulmuştur. Yaklaşık 140 yıllık geçmişe sahip olan parlamento, Türk demokrasi tarihinin en önemli kurumudur. Türk Bağımsızlık Savaşı da bu Meclise dayanarak ve meşrutiyetini buradan alarak yürütülmüştür.
Bu kitap, 2020 yılının Türkiye Büyük Millet Meclisinin açılışının 100. Yılı olması nedeniyle Atatürk Araştırma Merkezi tarafından 12-13 Mart 2020 tarihlerinde Edirne’de Trakya Üniversitesi iş birliğiyle düzenlenen “Türkiye Büyük Millet Meclisinin Açılışının 100. Yılı Osmanlı’dan Cumhuriyet’e Uluslararası Sempozyumu”nda sunulan bildirilerden oluşmaktadır.
Aşiret, Devlet ve Eşkıya Bağlamında Urfa Karakeçili Aşireti
Atatürk Araştırma Merkezi Başkanlığı, Oktay BOZAN ve Hakan ASLAN tarafından kaleme alınan Aşiret, Devlet ve Eşkıya Bağlamında Urfa Karakeçili Aşireti adlı eseri okuyucularının beğenisine sundu.
Karakeçili cemaatleri, başta Karakeçililer olmak üzere Sarıkeçili, Kızılkeçili ve Akkeçili gibi adlar altında Anadolu’nun çeşitli bölgelerinde varlıklarını devam ettirmişlerdir. Karakeçili aşiretinin yaşadığı yerlerden birisi de Urfa ve çevresidir.
Anadolu’nun birçok yerine dağılmış olan Karakeçili aşiretleri hakkında çok sayıda akademik çalışma yapıldığı hâlde Urfa Karakeçili aşireti hakkında arşivlere dayalı ve detaylı bir çalışmanın yapılmamış olması, bu çalışmayı zaruri hâle getirmiştir.
Konuyla ilgili binlerce belge incelenerek Aşiret, Devlet ve Eşkıya Bağlamında Urfa Karakeçili Aşireti başlığı altında akademik bir çalışma ortaya konmuştur.
Millî Mücadele’de Yeni Şark ve Yeni Şark’a Göre Batı Cephesi
Atatürk Araştırma Merkezi Başkanlığı Hulkiye DEMİRCİ tarafından kaleme alınan Millî Mücadele’de Yeni Şark ve Yeni Şark’a Göre Batı Cephesi adlı eseri yayınları arasına ekledi.
Millî Mücadele Dönemi basını içerisinde yer alan Yeni Şark gazetesi 3 Ekim 1921-6 Şubat 1923 tarihleri arasında Rauf Ahmet (Hotinli) Bey tarafından çıkarıldı. Yayın hayatı boyunca Yeni Şark, Millî Mücadele’nin en zorlu yılları olan Yuyanlıların Batı Anadolu’yu işgal sürecinde Sakarya Savaşı sonrasından Millî Mücadele’nin zaferle bittiğinin fiili tescili olan Mudanya Mütarekesi’ne hatta Lozan Konferansı’nın ilk dönemine kadar olan olaylar silsilesinde Türk halkını bilinçlendirmek ve Millî Mücadele’ye İstanbul’dan destek vermek gibi önemli vazifeler üstlendi. Yeni Şark, yayın hayatına başladığı ilk günden itibaren dönemin halkını günlük siyasi, ekonomik, sosyal, edebî ve askerî konular hakkında bilgilendirmeyi kendisine amaç edindi. Bununla birlikte daha çok Batı Cephesi’ndeki askerî ve siyasi gelişmelere odaklandı.
Bu eser, gerek Millî Mücadele basını içerisinde akademik eserlerde pek de yer verilmeyen bir gazeteyi böylece gün ışığına çıkarıp ilmî usullerle tetkik etmek gerekse Millî Mücadele Dönemi’nde bilhassa Batı Cephesi’nde hangi olayların gerçekleştiği ve zafere giden yolda hangi zorlukların aşıldığını Yeni Şark penceresinden verebilmek amacıyla yazılmıştır.