Atatürk’ün Ankara’ya Gelişinin 103. Yılı Kutlu Olsun
30 Haziran 2023
30 Ekim 1918’de Osmanlı Devleti ile İtilaf Devletleri’nin Mondros Mütarekesi’ni imzalamalarının ardından Mustafa Kemal Paşa, Yıldırım Orduları Grubu ile 7. Ordu’nun kaldırılması üzerine İstanbul’a gelmiş, bir süre burada çalışmalarına devam ettikten sonra 9. Ordu Müfettişliği görevi ile Samsun’a hareket etmiştir. Mustafa Kemal Paşa Samsun’a ulaştıktan sonra, İzmir’in işgaline karşı çıkmış ve İtilaf Devletleri’ne karşı protestolar ve mitingler düzenlenmesini teşvik etmiştir. 22 Haziran 1919’da Amasya Genelgesi ile vatanın bütünlüğünün tehlikede olduğu, İstanbul Hükûmetinin sorumluluklarını yerine getirmediği, milletin istikbalini, milletin azim ve kararının kurtaracağı, mevcut durumun dünyaya duyurulması için “millî bir kurulun varlığının gerekli olduğu” ifade edilmiştir. 23 Temmuz 1919’da Erzurum Kongresi ile Heyet-i Temsiliye kurulmuş ve hükûmet işlerinin Meclis denetiminde gerçekleşebilmesi için Osmanlı Mebusan Meclisi’nin hemen toplanmasına karar verilmiştir.
İstanbul Hükûmeti ile Heyet-i Temsiliye arasında 20-22 Ekim 1919 tarihleri arasında Amasya’da gerçekleşen görüşmelerde Mebusan Meclisi’nin Anadolu’da emin bir yerde toplanması konusunda uzlaşma sağlanmıştır. Ancak Salih Paşa, görüşmelerde alınan kararlardan yalnızca Mebusan Meclisi’nin toplanması kararını hükûmete kabul ettirebilmiştir. Ardından Mustafa Kemal Paşa, Kolordu kumandanlarıyla Sivas’ta bir değerlendirme toplantısı yapmış ve Heyet-i Temsiliye’nin batı illerine yakın bir yerde olması gerektiği fikrinde mutabık kalınmıştır. Mustafa Kemal Paşa ve arkadaşları, 18 Aralık 1919 günü Sivas’tan Ankara’ya gitmek üzere ayrılmış ve Kayseri-Kırşehir güzergâhını takip ederek 27 Aralık 1919 tarihinde Ankara’ya gelmiştir. Heyet, Ankara halkının sevgi gösterileriyle karşılanmıştır. Siyasi ve askerî durumu daha yakından izleyebilmek, millî cephelerle yakından temas kurabilmek amacıyla tercih edilen Ankara, o tarihten sonra Millî Mücadele’nin, istiklal davasının ve millet egemenliğinin merkezi olmuştur. Mustafa Kemal Paşa, 27 Aralık 1919’dan 23 Nisan 1920’ye kadar yaklaşık dört ay Ziraat Mektebi’nde ikamet etmiş ve kurulan bir telgrafhane vasıtasıyla bütün yurtla temas kurmuştur. Mustafa Kemal Paşa burada cephelerin, millî teşkilatın sevk ve idare işleriyle ilgilenirken birtaraftan da Mebuslar Meclisine seçilen milletvekilleri ile görüşmeler yapmış, kaleme aldığı Misak-ı Millî (Ulusal Ant) metnini milletvekilleri ile paylaşarak takip edecekleri yolu işaret etmiştir. Kısa süre sonra Mustafa Kemal Paşa’nın Millî Mücadele’yi yürütmekte meşruiyet kaynağı olan Türkiye Büyük Millet Meclisi de Ankara’da toplanmış; yeni devletin yönetimi burada teşkilatlanmıştır.
Millî Mücadele’nin önderi ve Türkiye Cumhuriyeti’nin kurucusu Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ün Ankara’ya gelişinin 103. yıl dönümünü kutluyor; Atatürk ve silah arkadaşlarını saygı ve minnetle anıyoruz.
Doç. Dr. Yüksel ÖZGEN
Atatürk Araştırma Merkezi Başkanı