Atatürk Araştırma Merkezi Başkanlığı İki Yeni Eser Yayımladı.
26 Haziran 2023
İttihat ve Terakki Dönemi Fikir Hareketlerinin Siyasi Yansımaları ve Sosyo-Kültürel Hayat
Atatürk Araştırma Merkezi Başkanlığı, Emine AŞÇI tarafından kaleme alınan İttihat ve Terakki Dönemi Fikir Hareketlerinin Siyasi Yansımaları ve Sosyo-Kültürel Hayat adlı eseri okuyucuyla buluşturdu.
Eserde, Osmanlı Devleti’nin içerisinde bulunduğu durumdan kurtarılması için mücadele etmek isteyen ve II. Abdülhamid karşıtlığı merkezinde birleşen gençlerce kurulmuş bir cemiyet olan “İttihat ve Terakki”nin tüm boyutlarıyla fikrî dönüşümü ele alınmıştır.
Eser, “Giriş” ile birlikte dört bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde, Osmanlıcılık kavramı, bu kavramın Osmanlı Devleti’nde takip ettiği seyir, “İttihat ve Terakki”nin ve bazı örnekleri ile Osmanlı vatandaşlarının bu kavrama bakışı değerlendirilmiştir. İkinci bölümde İslamcılık bahsine yer verilerek bu akımın doğuşu, “İttihat ve Terakki”de yarattığı tesir ve bazı İslam unsurlarının İslamcılığa bakışı ele alınmıştır. Üçüncü bölümde, dönemin milliyetçilik algısı ve “İttihat ve Terakki”nin Türkçülük boyutu analiz edilmiştir. Dördüncü bölümde ise Batılılaşma meselesi masaya yatırılmıştır.
Eserin genelinde İttihatçı olan ya da İttihat ve Terakki yönetimini fikirleriyle etkilemek noktasında yakın ilişkisi bulunan Osmanlıcı, İslamcı, Türkçü ve Batıcı aydınların fikirleri ile tüm konular desteklenmektedir.
Nesnel bir şekilde Meşrutiyet Dönemi fikir akımlarının genel özellikleri ve “İttihat ve Terakki”nin nasıl bir fikrî dönüşüm geçirdiğini inceleyen bu çalışmada, sadece fikrî süreç değil dönemin iç ve dış siyasi, iktisadi, sosyal yapısı ve eğitim anlayışıyla alakalı kapsamlı bilgi sunulmaktadır. “İttihat ve Terakki”nin görüşlerinin siyasi sağlamalarının neler olduğu ortaya konularak Türkçülüğünü gizlediğine ilişkin yorumlar da kritik edilmiştir.
Eserin, gerek Osmanlı Devleti’nin son dönemi gerekse Millî Mücadele ve Atatürk Dönemi Türkiye’sinin temel taşlarının neler olduğunu ve İttihat ve Terakki Dönemi’nin Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluş ve gelişmesi üzerindeki etkilerini ortaya koyduğu için alandaki boşluğu dolduracağı söylenebilir.
Atatürk Döneminde Milli Müdafaa Vekaleti ve Güvenlik Politikaları (1923-1938)
Atatürk Araştırma Merkezi Başkanlığı, Derya Levent MİYAK tarafından kaleme alınan Atatürk Döneminde Milli Müdafaa Vekaleti ve Güvenlik Politikaları (1923-1938) adlı eseri, okuyucunun istifadesine sundu.
Bu çalışmada, Millî Savunma Bakanlığının 1923-1938 dönemindeki faaliyetleri, güvenlik politikaları ekseninde incelenmiştir. Bu kapsamda Bakanlığın teşkilatı ile birlikte mali yapısı ele alınmış ve ülke güvenliği açısından önem taşıyan lojistik, idari ve harekât-eğitim alanlarındaki faaliyetleri değerlendirilmiştir. Bu çerçevede Bakanlığın yönetim yapısı ile mali bünyesindeki değişim ortaya konularak yapılan çalışmaların Türk Silahlı Kuvvetlerinin gelişimi ile güvenlik politikalarındaki etkileri incelenmiştir.
Bakanlığın faaliyet alanının bütüncül bir şekilde ele alındığı bu çalışma, “Giriş” kısmı dışında dört bölümden oluşmaktadır. Giriş kısmında güvenlik kavramının anlamı ve kapsamı üzerinde durulmuştur. Birinci bölümde Millî Savunma Bakanlığı ve Türk Silahlı Kuvvetlerinin dönem içindeki teşkilat yapılanmaları ile Bakanlığın mali yapısındaki değişim ele alınmıştır. İkinci bölümün konusunu, Millî Savunma Bakanlığının lojistik faaliyetleri oluşturmaktadır. Üçüncü bölümde, Millî Savunma Bakanlığının idari faaliyetleri incelenmiştir. Dördüncü bölümün konusunu ise Millî Savunma Bakanlığının harekât eğitimine ilişkin yaptığı faaliyetler oluşturmaktadır.
Millî Savunma Bakanlığının 1923-1938 dönemindeki teşkilatlanmasıyla mali yapısı ve öne çıkan faaliyet alanlarının bütüncül bir yöntemle değerlendirilen bu çalışmanın hem yararlandığı orijinal belgelerin çokluğu hem de ortaya koyduğu sonuçlar itibari ile bu alandaki önemli bir boşluğu dolduracak nitelikte olduğu ifade edilebilir.