Atatürk Araştırma Merkezinden İki Yeni Eser
25 Haziran 2023
Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu bünyesinde yer alan Atatürk Araştırma Merkezi Başkanlığı yayınlarına, “Türkiye Cumhuriyeti Devleti’nin İlk Planlı Dönem Sanayileşme Faaliyetleri (1934-1938)” ve “Millî Mücadele Dönemi Yazılarıyla Necmettin Sadık Sadak (1918-1923)” isimli iki yeni eser ekledi.
“Türkiye Cumhuriyeti Devleti’nin İlk Planlı Dönem Sanayileşme Faaliyetleri (1934-1938)” adlı eser Dr. Mehmed Gökhan Polatoğlu tarafından kaleme alındı. Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ün ifade ettiği üzere muasır medeniyet seviyesine ve hatta daha ileriye gitmenin esaslarından birinin sanayileşmek olduğu bilinciyle hareket eden Cumhuriyet hükümetleri iktisadi bağımsızlık hedefi doğrultusunda çalışmalarda bulundu. Bu kapsamda iktisadi faaliyet programlarında endüstrileşmeye ağırlık verdi ve karma ekonomi modeli ile 1930’lu yılların başlarına kadar çeşitli yatırımlar gerçekleştirildi. Devletçilik ilkesinin 1931’de kabulüne bağlı olarak kamu ağırlıklı sanayileşme sürecine geçildi. Türkiye’de büyük ölçekli sanayi tesislerinin kurulması aşaması ise yeni bir model olarak uygulanacak planlı sanayileşme doğrultusunda gerçekleştirildi. 1934-1938 dönemini kapsayan Birinci Beş Yıllık Sanayi Planı ile ülkenin çeşitli bölgelerinde başta dokuma olmak üzere; kimya, maden, selüloz ve seramik alanlarında fabrika kurulması ekonomik katkının yanı sıra sosyo-kültürel bakımdan birçok yeniliğe ön ayak olmuş ve birçok ilke imza atmıştı. Aynı zamanda Mustafa Kemal Atatürk’ün; “Her fabrika bir kaledir.” sözünden de anlaşılacağı üzere Birinci Beş yıllık Sanayi Planı doğrultusunda inşa edilen her bir sanayi tesisi; zor koşullarda iç piyasanın asıl ihtiyaçlarını karşılayacak, dış güçlerin günlük, vergi ve ambargolarına karşı direnç unsuru olacak, kalkınma için gerekli olan teknik eleman ve işçi kadrosunu yetiştirecek, halka iş ve aş imkânı sağlayacaktı. Bu eserde, Türkiye Cumhuriyeti Devleti’nde ilk kez uygulanan planlı sanayileşme modeli kapsamında kurulan fabrikalar ile bu sanayi tesislerinin ülke ekonomisine, gelişimine, kültürel ve sosyal hayata yaptığı katkılar bilimsel yöntem ve veriler ışığında ele alınarak değerlendirilmektedir.
Yeni baskıların bir diğeri olan “Millî Mücadele Dönemi Yazılarıyla Necmettin Sadık Sadak (1918-1923)” isimli eser ise Dr. Öğr. Üyesi Mustafa Özyürek tarafından kaleme alınmıştır.
Biyografi çalışmaları Tarih bilimi açısından büyük öneme sahiptir. Osmanlı Devletinin yıkılış süreci ile Millî Mücadele ve Cumhuriyet Dönemi’ne tanıklık eden şahsiyetlerin hatıraları ve ortaya koyduğu çalışmalar dönemin aydınlatılmasına büyük ölçüde katkıda bulunmaktadır. Bu nedenle “Millî Mücadele Dönemi Yazılarıyla Necmettin Sadık Sadak (1918-1923)” adlı çalışmada, I.Dünya Savaşı’nın son günlerinden Türk Millî Mücadelesinin tamamlanarak, ardından başlayan Birinci Lozan Görüşmelerinin sona ermesine kadarki gelişmeleri, Necmettin Sadık Beyin gazete makaleleri esas alınarak ortaya konulmaktadır.
Galatasaray Lisesi ve ardından Lyon Üniversitesi’nde öğretim gören, gazeteci sıfatıyla dönemin önemli olaylarına şahitlik eden ve Türkiye Cumhuriyeti Devleti’nin ilk sosyologlarından biri olan Necmettin Sadık Bey, yakın dönem Türk tarihinde özellikle Millî Mücadele dönemindeki basın faaliyetleriyle Türk gazetecileri arasında iz bırakan önemli isimlerden biridir. Hem belirtilen dönemde yaşaması, hem de gazeteci olmasından dolayı dönemin siyasi gelişmelerine ışık tutacağı düşünülerek onun gazete yazıları bilimsel metot çerçevesinde incelenip, diğer kaynaklarla desteklenerek bu eser ortaya konulmuştur.
Okuyucular eserlere, Atatürk Araştırma Merkezi Başkanlığının genel ağ sayfasından (www.atam.gov.tr/) ulaşabilirler.
Haber Kaynağı: https://www.iha.com.tr/ankara-haberleri/ataturk-arastirma-merkezinden-iki-yeni-eser-2571514/
