100. Yılında Ankara’da Sağlık Kurumları

Kitap Hakkında

TAKDİM

Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu’na bağlı Atatürk Araştırma Merkezi (ATAM), Türkiye Cumhuriyeti’nin kurucusu Mustafa Kemal Atatürk, Millî Mücadele ve yakın dönem Türkiye tarihine dair bilimsel araştırmak yapmak amacıyla 1983 yılında Anayasa’nın 134. maddesi uyarınca kurulmuştur. Kurulduğu yıldan bu yana Cumhuriyetimizin neredeyse yarım asrına tanıklık eden Atatürk Araştırma Merkezi, Cumhuriyet tarihi araştırmaları alanında yaptığı faaliyetler, ulusal ve uluslararası düzeyde gerçekleştirdiği sempozyum, çalıştay, sergi gibi etkinlikler, düzenlediği Atatürk Kongreleri, yayımladığı eserler, dijital ve cep telefonu uygulaması olarak kamuoyunun istifadesine sunduğu Atatürk Ansiklopedisi ve Türk Dünyası Ansiklopedisi, 1984 yılından bu yana yayınlanan ve seçkin indekslerde taranan Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi ile öncü ve alanında güvenilir bir Kurum olmuştur. Akademik projelere destek veren ATAM, alanıyla ilgili lisansüstü öğrencilere burs desteğinde de bulunmaktadır.

Atatürk Araştırma Merkezinin varlık nedenlerinden biri de Millî Mücadele döneminin tüm safhaları ve yönleri ile aydınlatılmasıdır. Bugüne kadar Merkezimiz tarafından bu konuda sayısız bilimsel faaliyet yürütülmüş ve akademik çalışma yapılmıştır.

Millî Mücadele devam ederken, meclisin açılmasının hemen ardından 3 sayılı Kanun ile Sağlık Bakanlığı kurulmuş ve bakanlık teşkilatı cephede ve cephe gerisinde hastalıklara ilgili tedbirler almaya başlamıştır. Cumhuriyetimizin ilanıyla birlikte halk sağlığının korunması, hastalıklarla mücadele edilmesi ve modern sağlık hizmetlerinin ülke geneline yayılması, devletin temel öncelikleri arasında yer almıştır. Başkent Ankara, bu süreçte sağlık politikalarının planlandığı, uygulandığı ve tüm yurda örnek teşkil edecek kurumların hayata geçirildiği merkez konumunda olmuştur.

Elinizdeki bu eser, Cumhuriyetin ilk yıllarından günümüze kadar Ankara’daki sağlık kurumlarının tarihsel gelişimini kapsamlı bir biçimde ortaya koymaktadır. On bir bölümden oluşan çalışmada, alanında yetkin akademisyen ve araştırmacılar tarafından hazırlanmış, belgeler ve arşiv kayıtları ışığında kaleme alınmış incelemeler yer almaktadır.

Eserde; Refik Saydam Merkez Hıfzıssıhha Müessesesi, Etimesgut İçtimai Hıfzıssıhha Numune Dispanseri, Ankara’daki Verem Savaş Dispanserleri, Gülhane Askerî Tıp Akademisi, Atatürk Göğüs Hastalıkları ve Göğüs Cerrahisi Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Cumhuriyet döneminde kadın ve çocuk sağlığına yönelik uygulamalar, Ankara Numune Hastanesi, TCDD Ankara Hastanesi, Ankara Onkoloji Hastanesi ve Ankara Tıp Fakültesi gibi ülkemizin sağlık tarihinde önemli yeri olan kurumların kuruluş ve gelişim süreçleri ayrıntılı olarak incelenmektedir. Son bölümde ise Ankara’daki hastaneler, yüz yıllık bir perspektifle rakamsal ve mekânsal açıdan değerlendirilmiştir. Çalışmanın sonundaki dizin araştırmacılara kolaylık sağlayacaktır.

Bu çalışma, geçmişten günümüze sağlık hizmetlerinin hangi imkânlar, politikalar ve bilimsel temeller üzerinde şekillendiğini belgelendirmekte; Cumhuriyetimizin sağlık alanındaki kurumsal hafızasına katkı sunmaktadır. Eserin, sağlık tarihi alanında yapılacak akademik çalışmalara ve ilgili kurumlara önemli bir başvuru kaynağı olacağı değerlendirilmektedir.

Cumhuriyetimizin 100. yılı vesilesiyle hazırlanan bu kıymetli eserin ortaya çıkmasında emeği geçen Editör Prof. Dr. Ayten Sezer Arığ’a, değerli bölüm yazarlarına ve inceleyicilerine, Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Başkanı BE Prof. Dr. Derya Örs’e, Yüksek Kurum Uzmanı Erdem Ünlen’e ve idari personele teşekkür ederim. Bu eser vesileyle, başta Gazi Mustafa Kemal Atatürk olmak üzere, istiklal ve istikbal uğruna canını ortaya koyan tüm Millî Mücadele kahramanlarımızı rahmet, minnet ve saygı ile anıyorum.

Prof. Dr. Ahmet Kılınç

Atatürk Araştırma Merkezi Başkanı