Demokrat Parti Döneminin Önemli Bir Siması Namık Gedik ve Siyasi Faaliyetleri (1950-1960)

Özet

Dahiliye Vekaleti, gerek Osmanlı Devleti gerekse Türkiye Cumhuriyeti döneminde en önemli bakanlıklar arasında yer almıştır. Ülkenin
iç güvenliğini ilgilendiren konularda sorumluluğun Dahiliye Vekaleti’nde olması ise bu vekaletin önemini artırmıştır. Demokrat Parti (DP)
dönemi incelenirken, iktidar-muhalefet ilişkileri içerisinde Dahiliye
Vekaleti’nin ayrı bir önemi vardır. Bu bağlamda, DP dönemi okuması
yapılırken genel tablonun daha iyi anlaşılması için Dahiliye Vekaleti
ekseninden bir bakış açısı geliştirmek önem arz etmektedir. Dahiliye
Vekilleri ise kabinede etkili kişiler arasında yer almışlardır. Namık Gedik’ten önce Dahiliye Vekilliği yapmış olanlar arasında, I. Menderes kabinesinde Dahiliye Vekilliği görevinde bulunmuş olan Rukneddin Nasuhioğlu görev süresince Bulgaristan’dan Türkiye’ye gelen göçmenlerin
iskanı konusunda oldukça önemli çalışmalar yürüterek faal bir görev
süresi geçirmiştir. Halil Özyörük bir seneyi bulmayan Dahiliye Vekilliği süresince, Atatürk’ün manevi şahsiyetine yapılan saldırılara karşı
mücadele vererek, yapılan çalışmaları TBMM Genel Kurulunda milletvekillerine ayrıntısıyla açıklamıştır. Fevzi Lütfi Karaosmanoğlu,
Dahiliye Vekilliği ve Devlet Bakanlığını aynı anda yürütmüş ve görev
süresince TBMM’de etkili kişiler arasında gösterilebilir. Karaosmanoğlu daha sonra partisiyle yollarını ayırarak Hürriyet Partisi’nin (HP)
kurucu kadrosu içerisinde yer alacaktır. Namık Gedik’ten önceki Dahiliye Vekili ise aynı zamanda Menderes’in yakın arkadaşı olan İbrahim
Etem Menderes’tir. Menderes yurt gezilerine önem vererek aksaklıkları
yerinde görmüş, taşranın sorunları ile bizzat ilgilenmiş ve bu yaklaşımı Mecliste takdir görmüştür. İktidar-muhalefet ilişkilerinde Dahiliye
Vekilleri önemli bir yer tutmaktadır. Bu bağlamda, DP ve muhalefeti
karşı karşıya getiren birçok olay içerisinde Dahiliye Vekili Namık Gedik de bulunmuştur. Bu çalışmada Türkiye Cumhuriyeti tarihinde en
uzun süre Dahiliye Vekilliği yapmış kişiler arasında yer alan Namık
Gedik ve siyasi faaliyetleri incelenecektir. Özellikle 1954’te Dahiliye
Vekili olmasından sonra, Vekaleti idare ediş tarzı ve hadiselere karşı
yaklaşımı genel konjonktür içinde değerlendirilecektir.
Çalışma, 27 Mayıs Askeri Darbesi’ne giden yolda meydana gelen
hadiselere, Dahiliye Vekaleti penceresinden bakmayı amaçlamaktadır.
Hadiseler sırasında Namık Gedik’in üstlendiği rol ve hükümet içerisindeki konumu incelenerek sağlıklı bir çalışma ortaya konulmaya çalışılmıştır. Zira Dahiliye Vekaleti ekseninde bir bakış açısı geliştirmek
DP döneminin daha iyi anlaşılması açısından gereklidir. Bunun yanında, Namık Gedik’in şüpheli ölümü ile ilgili bilgi, belge ve hatıralar
incelenerek sağlıklı bir netice elde edilmesi hedeflenmektedir.

Künye