19. Yüzyıldan Günümüze Türkiye’ye Yapılan Göçler, Göçmenlik ve Sosyal Uyum

Özet

Anadolu ve Türkiye, tarihin her döneminde başta bölgemizde yaşanan savaşlar olmak üzere ekonomik, sosyal, kültürel, siyasi, dinî vb. sebepler dolayısıyla bir göç ülkesi olarak cazibe merkezi olmuştur. Tarihin her döneminde nerede bir başı sıkışan, zora düşen ve zulme maruz kalan olmuşsa İslam ülkelerine sığınmışlar ve onlardan yardım istemişlerdir. Bu noktada şunu da ifade etmeliyim ki, İslam medeniyetinde göç ve göçmenlik olgusu Peygamber Efendimizin Mekke’den Medine’ye yapmış olduğu Hicret olayına ve bu olaydaki Ensar-Muhacir kardeşliğine dayanmaktadır. Anadolu’yu kendisine yurt edinmiş olan Müslüman Türk Milleti de geçmişte Nazilerin zulmünden kaçan Yahudilere kucak açmasında olduğu gibi, günümüzde de başta komşu ülkelerimiz olmak üzere yardım talebinde bulunan, zulme maruz kalan birçok millete kapılarını açmış ve onların sığınacağı güvenli bir liman olmuştur. Bunu yaparken de yardım talebinde bulunan ve kendisine sığınan kişinin dinine, diline ve milliyetine bakmadan Ensar’ın ortaya koyduğu tavrı sergilemiştir. Bundan dolayıdır ki Türkler göç olgusuyla iç içe yaşamış bir millet olma özelliğine sahiptirler. Bu çerçevede 19. yüzyıldan günümüze Anadolu’ya da birçok dış göç hareketi olmuştur. Bu göçler arasında; Kırım Tatar göçü, Çerkez göçü, Gürcü göçü, Bosnalı göçleri, Cumhuriyet sonrasında ise Yunanistan, Makedonya, Yugoslavya, Bulgaristan, Romanya, Doğu Türkistan, Afganistan, Irak ve Suriye gibi birçok ülkeden Anadolu’ya yapılmış olan göçleri sayabiliriz. Bu dış göçlerin yanında Anadolu’da birçok iç göç hareketi de olmuştur. Ayrıca göç hem bir sonuç, hem de bir nedendir. Toplumsal ve ekonomik değişimlere bağlı olarak meydana geldiği için bir sonuç, toplumsal ve ekonomik değişimlere katkıda bulunması dolayısıyla da bir nedendir. Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi olarak içinde bulunduğumuz toplumun sorunlarıyla ilgilenmeyi, onların sorunlarına çözümler üretmeyi ve topluma yol gösterici konumda olmayı kendimize şiar edinmiş durumdayız. Bu anlamda bugüne kadar gerek ilimizi ve bölgemizi gerekse de ülkemizi ilgilendiren çeşitli konularla ilgili çok sayıda konferans, panel, çalıştay, kongre ve sempozyum gibi bilimsel etkinlik düzenlemiş olmanın haklı gururunu yaşıyoruz. Bu çerçevede düzenlemiş olduğumuz etkinliklerden biri de “19. Yüzyıldan Günümüze Türkiye’ye Yapılan Göçler, Göçmenlik ve Sosyal Uyum” üst başlıklı uluslararası sempozyumdur. Söz konusu uluslararası sempozyumun kitap haline dönüşmesinden oluşan bu çalışmada; 19. yüzyıldan günümüze Türkiye’ye yapılan göçler, göçmenlik meselesi ve söz konusu göçmenlerin bulundukları toplumla uyumları ile ilgili hem tarihteki durum ortaya konarak bir durum değerlendirmesi yapılmış, hem göçmenlerin yaşadıkları sorunlar bütün boyutlarıyla ortaya konmuş; hem de göç, göçmenlik ve sosyal uyum konularında ortaya çıkan sorunlarla ilgili çözüm önerileri sunulmuştur. Üniversitemizin ev sahipliğinde “19. Yüzyıldan Günümüze Türkiye’ye Yapılan Göçler, Göçmenlik ve Sosyal Uyum” üst başlıklı uluslararası sempozyumun düzenlenmesi ve okuyucuların istifade edeceği böyle güzel bir eser haline dönüşmesine destekle bulunan İçişleri Bakanımız Sayın Süleyman Soylu ile Göç İdaresi Genel Müdürü Sayın Dr. Savaş Ünlü’ye; Kültür ve Turizm Bakanlığı Atatürk Araştırma Merkezinin Başkanı Sayın Doç. Dr. Yüksel Özgen ve çalışma arkadaşlarına; Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi Geliştirme Vakfı başkan ve üyelerine, sempozyumun başarılı bir şekilde gerçekleşmesi için emek harcayan Fen Edebiyat Fakültemiz Tarih Bölüm Başkanı Prof. Dr. Zehra Arslan ile sempozyum düzenleme ve bilim kurulu üyelerine ve sempozyumda birbirinden değerli bildiriler sunan yurt içi ve yurt dışından katılan bilim insanlarına şahsım ve Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi ailesi adına ayrı ayrı teşekkür eder, eserin bilim dünyasına ve okuyuculara faydalı olmasını dilerim.

Prof. Dr. Hüseyin KARAMAN (Rektör)

Künye