18 Mart Şehitler Günü ve Çanakkale Deniz Zaferinin 108. Yıl Dönümü
30 Haziran 2023
Çanakkale Muharebeleri, I. Dünya Savaşı sırasında 1915-1916 yıllarında Gelibolu Yarımadasında Osmanlı Devleti ile İtilaf Devletleri arasında yapılan deniz ve kara savaşlarıdır.
İngiltere Savaş Konseyi sekreteri Albay Hankey, Winston Churchill’in de desteğiyle, Eylül 1914’te Çanakkale Boğazı’nın güçlü bir donanmayla geçilerek İstanbul’un işgalini öngören bir plan hazırladı.
Bu sayede hem İstanbul bir deniz harekâtıyla ele geçirilecek ve Osmanlı Devleti savaş dışı bırakılacak hem de zor durumda olan Rusya’ya güneyden yardım ulaştırılabilecektir.
İngiliz ve Fransız gemilerinden oluşan Amiral John de Robeck komutasındaki zamanın en büyük armadası olan İtilaf donanmasının Boğaz’a geniş çaplı saldırıları 19 Şubat 1915’te başlatıldı.
En güçlü saldırılar ise 18 Mart 1915 günü yapıldı. Çanakkale Boğazı’nı geçmeye teşebbüs eden İngiliz ve Fransız donanmalarının bu girişimine Türk askeri tarafından üstün bir direnç gösterildi. Ağır topçu ateşi ve mayın patlamaları sonucunda üç zırhlı batırıldı, dört zırhlı da ağır hasar verilerek savaş dışı bırakıldı. Bu kayıpların verdirilmesinde Müstahkem Mevki Komutanı Cevat Çobanlı Paşa’nın, Nusret Mayın Gemisi’ne Boğazın Karanlık Liman bölgesine mayın döşetmesi ve uyguladığı askeri strateji, muharebenin dönüm noktası oldu.
Büyük kayıplar veren İtilaf Donanması geri çekildi, deniz harekâtından vazgeçmek zorunda kaldı. Deniz Savaşlarının Boğaz savunmasında Cevat Çobanlı Paşa’nın askeri stratejisi ve başarısı, onun “18 Mart Kahramanı ve İstanbul’u kurtaran birinci kişi” unvanı ile anılmasına vesile oldu.
I. Dünya Savaşı’nın ilk günlerinde Sofya’da ataşemiliter olarak görev yapan Mustafa Kemal Atatürk, kendi talebi üzerine yurda dönerek yarbay rütbesi ile 19’uncu Tümen Komutanı olarak atandı ve Çanakkale Savaşı’na katıldı. Çanakkale Cephesi’ne 20 Ocak 1915 günü ulaşan Mustafa Kemal Atatürk, Anafartalar Grup Komutanlığı’na atandı. Kara muharebelerinde en yoğun çarpışmaların yaşandığı Anafartalar, Arıburnu ve Conkbayırı’nda arka arkaya kazandığı zaferlerle sadece savaşın değil, aynı zamanda bir milletin kaderini değiştirdi; Anafartalar Kahramanı olarak yurt çapında tanındı.
Çanakkale Savaşlarının ilk aşaması olan deniz muharebelerinde Cevat Çobanlı Paşa, ikinci aşaması olan kara muharebelerinde ise Mustafa Kemal Paşa başarıları ile iz bıraktılar.
Çanakkale Cephesi’nde kazanılan deniz ve kara zaferlerinde gösterilen direnç; Türk halkına Millî Mücadele için de azim ve umut verdi, ilham kaynağı oldu. Bu zaferler neticesinde tüm dünyanın kabul ettiği gibi “Çanakkale Geçilmez!”…