Prof. Dr. Utkan KOCATÜRK vefat etti.
26 Haziran 2023
ACI KAYBIMIZ
Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu eski başkanlarından, Atatürk Araştırma Merkezi’nin kurucu başkanı Prof. Dr. M. Utkan KOCATÜRK 12 Mart 2011 günü vefat etmiştir. Cenazesi, 14 Mart 2011 Pazartesi günü saat 10.00’da Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumunda (Ziyabey Caddesi No. 19 Balgat), saat 11.00’de TBMM’de yapılan törenlerden ve öğle namazından sonra Kocatepe Camii’nde kılınan cenaze namazının ardından Cebeci Asri Mezarlığında toprağa verilmiştir.
Prof. Dr. Utkan KOCATÜRK (1937–12.03.2011)
1937 yılında Gümüşhane’de doğdu. Babası Yedi meşalecilerden meşhur edebiyatçı Vasfi Mahir Kocatürk, annesi Nezahat hanımdır. İlkokulu İzmir’de, ortaokul ve lise öğrenimini Ankara’da tamamlayan Prof. Dr. Utkan Kocatürk, 1961 yılında Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi’nden mezun olmuştur.
1967’de tıp uzmanı olan merhum hocamız, 1973’de doçent, 1979’da profesör unvanlarını aldı. Bir süre Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi ve Atatürk Üniversitesi Tıp fakültesi’nde öğretim üyeliği yaptı.
Prof. Dr. Utkan Kocatürk, Atatürk Üniversitesi Tıp Fakültesi’nde Kürsü başkanlığı ve aynı üniversitede kurulan “Atatürk Devrimleri Enstitüsü’nde müdürlük yaptı. Erzurum’da tıp camiasında ciddiyeti, itibarı, zekâsı ve öğrencilerini yetiştirmedeki başarıları nedeniyle çok sevilen Kocatürk, 15 Ekim 1981’de Erzurum’dan Danışma Meclisi üyeliğine seçildi.
1983 yılında Atatürk Araştırma Merkezi Başkanlığı’na atanarak kurucu başkan olan Prof. Dr. Utkan Kocatürk, başkanlığı süresinde kurumun gelişmesi için büyük katkılar sağlamıştır.
Atatürk Araştırma Merkezimizin kurucu başkanı olan hocamız, Şevket Rado’nun yönettiği Hayat Mecmuası belge ve fotoğraf koleksiyonunu Kurum’a kazandırarak kurum belge arşivinin temelini atan isim olmuştur.
Prof. Dr. Utkan Kocatürk, 14 Ekim 1993 tarihinde Atatürk Araştırma Merkezi Başkanlığından ayrılmıştır.
Prof. Dr. Utkan Kocatürk 01.01.1992 – 19.07.1993 tarihleri arasında daAtatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Başkanı olarak görev yapmıştır.
ESERLERİ
Çok sayıda bilimsel makalesi yayınlanan Prof. Dr. Utkan KOCATÜRK’ün büyük bir kısmı kurucu başkanı olduğu Atatürk Araştırma Merkezi’nde basılan başlıca eserleri şunlardır:
Atatürk’ün Fikir ve Düşünceleri, Atatürk Araştırma Merkezi, Ankara (1969, 1971, 1984, 1999)
Doğumundan Ölümüne Kadar Kaynakçalı Atatürk Günlüğü, Atatürk Araştırma Merkezi Ankara 1999,
Atatürk Çizgisinde Geçmişten Geleceğe, Atatürk Araştırma Merkezi, Ankara 2005.
Atatürk ve Yakın tarihimize İlişkin Görüşmeler, Araştırmalar, Belgeler,(İsmet İnönü, Celal Bayar, Necmettin Sahir Sılan, Cevat Dursunoğlu, Hikmet Bayur, Emin Erişirgil, N.Reşat Belger, Behçet Kemal Çağlar gibi Atatürk ‘ün yakınında yer alan isimlerle yapılan mülakatlar, belge neşirleri ve ilmi makalelerinin yer aldığı çok değerli bir başvuru kaynağıdır.)
Atatürk ve Türkiye Cumhuriyeti Tarihi Kronolojisi, Türk Tarih Kurumu, Ankara 1983 ve 1988
Atatürk’ün Söylev ve Demeçleri; Tamim ve Telgraflar V, Ankara 1971.(Sadi Borak ile birlikte)
Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi: Türk İnkılâbının Hazırlık Dönemi ve Türk İstiklal Savaşı: Gülnihal Bozkurt, İhsan Güneş, Yahya Akyüz ile birlikte, Ankara 2007.
Atatürk’ün Hatıra Defterlerine Yazdıkları, Ankara 1971.
Atatürk’ün Toplanmamış Telgrafları, Ankara 1971.
Atatürk’ün Sohbetleri, Ankara 1971.
Atatürk’ün Yazdırdıkları, Ankara 1971.
Tıp Kitapları: Tıp Terimleri El Sözlüğü; Çağdaş Tıp Öğretiminde Geçen 10000 Temel Terim. İngilizce Latince, Grekçe Tıp Terimlerinin Dilimizdeki Açıklamalı Karşılıkları, Ankara 2006.
Açıklamalı Tıp Terimleri Sözlüğü, İstanbul 2005.
Merhum hocamız, babası Vasfi Mahir Kocatürk’ün son yıllarında üzerinde çalıştığı, ancak tamamlayamadan öldüğü Türk Edebiyat Tarihi adlı kitabını 1964 yılında yayımlamıştır. Bu kitabın genişletişmiş şekli yine hocamız tarafından 1970 yılında Büyük Türk Edebiyatı Tari-hi adıyla yayımlanmıştır. 904 sayfalık eserin alt başlığı Başlangıçtan Bugüne Kadar Türk Edebiyatı’nın Tarihi, Tahlili ve Tenkidi dir. Bu dev kitap, Orta Asya Türk Edebiyatı’ndan günümüze kadar edebiyatımızın topluca ele alındığı bir eserdir. Utkan KOCATÜRK, bu çalışmasıyla da değerli bir edebiyatçı olan merhum babasına layık bir bilim evladı olduğunu göstermiştir.
Merhum hocamız, Atatürk ve Türkiye Cumhuriyetinin yakın tarihi araştırmalarına büyük katkılar yapmıştır. Atatürk hakkında yazdığı kitapların bu sahada çalışan her araştırmacının ilk başvuru kaynakları arasına girmiş olması bunun en açık delilidir.
Utkan Kocatürk, geniş kaynak bilgisinin yanı sıra Atatürk döneminin fotoğraflarında yer alan kişilerin tanınmasında da engin bir ihtisas sahibi idi.
Atatürk yolunda bir ömür boyu yaptığı çalışmaları sırasında derlediği zengin belge koleksiyonu ile vefatından sonra da Atatürk ve Türkiye Cumhuriyeti Tarihi araştırmacılarına ışık tutacağına inanıyoruz. Bu ilim ışığının kurucu başkanı olduğu, büyük katkılar yaptığı Atatürk Araştırma Merkezi Arşiv vasıtasıyla bilim insanlarına ulaştırılacağını umuyoruz.
Merhum hocamıza Cenab-ı Hakdan rahmet dileriz. Kederli eşine, değerli evlatlarına sabırlar dileriz.
Bilim âleminin ve Milletimizin başı sağ olsun.